Duńczycy lokują się obecnie na drugiej pozycji w światowym rankingu najszczęśliwszych narodów. Grudzień jest najciemniejszym miesiącem roku w szerokościach geograficznych, w których leży ich kraj. Brak światła jest istotnym z czynników występowania tzw. „grudniowej depresji”. Jednym ze sposobów radzenia sobie z ciemnością jest umieszczanie dodatkowych źródeł światła w domach i ogrodach, na budynkach i w przestrzeniach publicznych. Duńczycy znani są ze świetnego projektowania lamp. W regulaminie hotelu, w którym byliśmy zakwaterowani w czasie job shadowing, odrębny podpunkt przypomniał o zgaszeniu świeczek i wywietrzeniu pomieszczeń przed opuszczeniem lokum. W dyskusjach coraz częściej wspomina się jednak o konieczności ograniczania używania ognia otwartego, by zmniejszyć emisję gazów, powodujących niekorzystne zmiany klimatyczne.
Cóż wspólnego ma nakreślona sytuacja z edukacją? Niegdyś książkowo zwykło się mówić, iż zajmować się krzewieniem wiedzy i przyczyniać się do podniesienia poziomu wykształcenia społeczeństwa to nieść kaganek oświaty. W trakcie tegorocznego pobytu na job shadowing w Danii uczestniczki i uczestnicy programu „Europa kształci zawodowców, profesjonaliści rozwijają Europę” doświadczyli pracy w systemie edukacji zawodowej w procesie transformacji. Szkoła Produkcyjna w Hørning – organizacja partnerska projektu jest w trakcie zmian w funkcjonowaniu i zarządzaniu placówki. W regionie doszło do połączenia się kilku szkół pod jeden organ prowadzący. Nowe struktury prowadzone są tak, by w pełni dostosować kształcenie do potrzeb rynku pracy przy optymalizacji wydatków na oświatę.
Naszą uwagę szczególnie zwróciły:
– silna współpraca instytucji zajmujących się rynkiem pracy w celu budowania adekwatnej do jego potrzeb bazy edukacyjnej (w wyniku przeprowadzonych analiz w Szkole Produkcyjnej w Hørning m.in. zaprzestano nauczania w niektórych warsztatach np. krawieckim; uczniów zainteresowanych rybołówstwem skumulowano w innej szkole tj. w placówce z bliską lokalizacji do pracodawców z tego sektora etc.)
– duża indywidualizacja toku nauczania, dostosowanie metod i tempa pracy do możliwości ucznia (uczeń ma np. możliwość przetestowania w krótkim czasie kilku profesji, ma możliwość rozpoczęcia nauki w każdym momencie roku)
-integrowanie przedmiotów ogólnokształcących z praktycznymi zajęciami na warsztatach (np. przed przystąpieniem do koloryzacji fryzjerkom przez nauczycielkę matematyki wprowadzana jest metoda dokonywania obliczeń na zasadzie proporcji, w zakładzie mechanicznym przy reperacji hamulców przekazywana jest wiedza z zakresu fizyki odnośnie wyliczania długości drogi hamowania etc.)
– wysoki nakład w budowanie:
- dobrych relacji na linii nauczyciel – uczeń (co ma później odzwierciedlenie w życiu zawodowym na poziomie instruktor (pracodawca) – pracownik)
- życzliwej atmosfery, lojalności, współodpowiedzialności, wzajemnego zaufania (służą temu m.in. wspólne posiłki, przy czym istotne jest partycypowanie każdego w ich kosztach; wspólne piątkowe spotkania po zakończeniu tygodnia pracy (brunch i programem kulturalno-rozrywkowy); wrażliwość na bieżące emocje w grupie, stały monitoring procesu grupowego; bezpośrednie rozwiązywanie trudnych sytuacji, rozładowywanie sytuacji stresowych przy pomocy technik relaksacyjny; niwelowanie czynników budzących konflikt np. małe zwracanie uwagi na dress code w szkole, właściwie każdy ubiór, jeśli nie stwarza niebezpieczeństwa w pracy jest akceptowany, także na warsztacie etc.)
– racjonalne gospodarowanie zasobami (wiele materiałów wykorzystywanych jest w tzw. zamkniętym obiegu np. uczniowie uczący się zawodów gastronomicznych gotują dla wszystkich, uczniowie uczący się przedmiotów budowlanych dokonują remontów i dostosowania pomieszczeń szkoły do nowych funkcji; resztki materiałów ze zleceń dla klientów zewnętrznych wykorzystywane są do wytwarzania drobnych produktów do przyszkolnego sklepiku)
Wprowadzanie innowacji wiąże się ze wzmożonym wysiłkiem. Zadziwiające i godne pochwały są zaangażowanie i determinacja Duńczyków we wdrażanie nowych rozwiązań oraz długofalowe myślenie. Trudności, zwiększona liczba godzin pracy nie zniechęcają do podejmowania zmian.
Reasumując wyjazd podkreślić należy dużą świadomość Duńczyków konieczności zrównoważonego rozwoju oraz konsekwencję w działaniach służących realizacji, podpisanej już niemal pięć lat temu przez ONZ, Agendy 2030. Zauważalna jest ona we wszystkich obszarach życia, także w szkolnictwie zawodowym.
